İnformasiya texnologiyaları dünyasında kvant
hesablamaları qədər maraqlı və mübahisə doğuran başqa bir mövzu tapmaq çətindir.
Ən güclü superkompüterlərin belə öhdəsindən gələ bilmədiyi məsələləri həll etmək
üçün kvant mexanikası qanunlarından istifadə edən maşınlar ideyası fantastika
kimi səslənə bilər. Lakin bu fantastika artıq reallığa çevrilməkdədir.
Təsəvvür edin ki, müəyyən bir tapşırığı yerinə
yetirmək üçün min illərlə vaxt tələb olunan müasir superkompüter bu tapşırığı bir
neçə dəqiqə ərzində həll edə bilən bir qurğu ilə əvəz olunur. Kvant sistemlərinin
tərtibatçıları da məhz buna nail olmağa çalışırlar. Bu qurğular hələ inkişaf mərhələsində
olsa da, onların potensialı artıq texnologiyaların gələcəyi haqqında təsəvvürlərimizi
dəyişir.
Yolun başlanğıcı
Kvant hesablamaları ilk baxışda sirli görünən və hətta
sağlam düşüncəyə zidd olan hadisələrə əsaslanır. Bir zərrəciyin eyni anda iki
yerdə ola bilməsini necə izah etmək olar? Bir zərrəciyin vəziyyətinin dəyişməsi
kainatın o biri başında olan digər zərrəciyə bir anın içində necə təsir göstərə
bilər? Kvant kompüterlərinin işinin əsasını məhz bu xüsusiyyətlər -
superpozisiya və qarışıqlıq təşkil edir.
Kvant hesablamalarının tarixi öz başlanğıcını XX əsrin
ortalarında fiziklərin kvant zərrəciklərinin xüsusiyyətlərindən hesablamalar
üçün necə istifadə edilə biləcəyini düşünməyə başladıqları vaxtdan götürür. İlk
nəzəri işlər, xüsusilə Riçard Feynmanın kvant sistemlərinin modelləşdirilməsi
ideyası, yeni texnologiyaların işlənib hazırlanması üçün başlanğıc nöqtəsi
oldu.
Daha ətraflı məlumat üçün məqaləyə keçid edin: https://goo.su/moS3AH